شهید آیت الله مرتضی بروجردی

شهید آیت الله شیخ مرتضی بروجردی (۱۳۴۸ - ۱۴۱۸ ق) از علمای بزرگ شیعه بود که به رونق علمی و فقهی حوزه علمیه نجف اشرف کمک کرد. وی در نجف مورد سوء قصد رژیم وقت عراق قرار گرفت و به شهادت رسید.

ولادت و خاندان

در بین الطلوعین هفدهم جمادی الاول ۱۳۴۸ هجری قمری در یک خانواده مذهبی به دنیا آمد و وجه تسمیه ایشان به مرتضی به دو جهت می باشد. اول این که ساعاتی قبل از تولد، مادر ایشان که بسیار عابده و زاهده بود در خواب دو سید بزرگوار که یکی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و دیگری امیرالمؤمنین علیه السلام را می بیند که از پدر آن شهید، مرحوم حاج شیخ علی محمد سئوالاتی می نمایند و حاج شیخ سئوالات حضرات را پاسخ می گوید و پس از اتمام سؤال ها و بحث از زیر عبای مبارکشان طفل قنداق شده ای را به مرحوم حاج شیخ هدیه می نمایند و می فرمایند نامش مرتضی می باشد. و جهت دوم این که از آنجا که جوار مرقد مطهر امام علی مرتضی علیه السلام متولد شد، نامش را مرتضی گذاشتند.

پدر بزرگوار شهید، مرحوم آیت الله حاج شیخ علی محمد بروجردی (۱۳۱۵ـ۱۳۹۵ ه.ق) یکی از مراجع تقلید شیعه و از برترین تلامذه آیات عظام: میرزای نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاءالدین عراقی، محقق اصفهانی، سید علی قاضی (قدس الله اسرارهم) به شمار می رفت. کتاب های توضیح المسائل، مناسک حج، انیس المقلدین، حاشیه عروه و کتاب الخمس از آثار وی می باشد.

تحصیلات و استادان

ایشان در سن شش سالگی به کسب علم و دانش زیر نظر والد عظیم الشأن خود مقدمات و سطوح را به پایان و از محضر درس اساتید حوزه علمیه نجف اشرف همچون مرحوم آیت الله شیخ حسین حلی و آیت الله سید محسن حکیم بهره بردند و عمده تلمّذ ایشان از محضر استاد گرانقدرشان استاد الفقهاء والمجتهدین مرحوم آیت الله العظمی ابوالقاسم خوئی بوده که در خلال سالهای متمادی بهره علمی به درجه عالیه اجتهاد نائل گردید و موفق به تألیف تقریرات درس استاد در زمینه فقه و اصول در حدود چهل جلد شدند که شانزده جلد آن به نام مستند العروة الوثقی چاپ گردیده و فضلاء حوزه علمیه از آن استفاده می نمایند. ایشان غالباً در نوشتن مطالب استاد از چرک نویس استفاده نمی کرد بلکه معمولاَ بدون خط خوردگی یک باره با بیانی شیوا و استدلالی محکم می نوشت.

ویژگی‌های علمی و اخلاقی

از خصوصیات شهید بروجردی این بود که در بحث های علمی قوی بودند و معمولا حرف آخر را می زدند و اساسا ایشان ولع عجیبی برای فهم مطالب از خودشان نشان می دادند.

یکی از ویژگی های بارز معظم‌له در القاء درس، دقت نظر و بیان شیوا بود. ایشان با بیانی قوی و در عین حال ساده و روان و با احتراز از بکاربردن عبارات پیچیده مطالب سنگین علمی را در دسترس شاگردانشان قرار می دادند و همه را مجذوب خود می ساختند.

وارستگی و بی اعتنائی به زخارف دنیا و احتیاط در صرف وجوه شرعیه، یکی دیگر از خصوصیات ایشان بود و خود معظم له از هدایا و نذوراتی که برایشان می آوردند با اقتصار تام مصرف، و مقداری را نیز جهت فقراء و نیازمندان نجف اشرف اختصاص داده بودند.

وی در سرپرستی و یاری رساندن به خانواده زندانیان عراق نقش بسیار مهمی داشت و به طور ناشناس و مرتب مایحتاج زندگی آنان را تأمین می نمود.

در انجام وظایف دینی خستگی نمی شناخت، غالب اوقات شبانه روز چیزی در حدود ۱۸ ساعت به مطالعه و تدریس و کمک به مستمندان و سایر خدمات دینی انجام می داد. فقرا گاهی اوقات نامناسب دق الباب می نمودند که همه خواب بودند، آقا خودشان برخواسته و با دست خود و با ترحیب به آنان کمک می نمودند و تا حد امکان نمی گذاشتند فقیری دست خالی از در منزلشان رد شود.

تهجد و تضرع های نیمه شب و راز و نیاز ایشان به در گاه احدیت چنان از سوز دل برمی خواست که دیگران را تحت تأثیر شدید قرار می داد. بیش از پنجاه سال بود که نماز شب شان ترک نشده بود و غالب اوقات تهجدِ در شب را در اتاقی کاملا تاریک به حدی که اگر روزنه نوری از پنجره داخل می آمد، آن را پوشانده که اتاق ایشان در ظلمات و تاریکی محض قرار گیرد، علت را که سوال می کردند، می فرمودند: می خواهم به یاد تاریکی قبرم بیافتم و در آنجا معبودش را خطاب و به درگاه احدیت نیایش می نمود، در سجده به مدت‌های طولانی متضرعانه و ناله کنان با چشمان اشک بار معبود و معشوق اش را مخاطب قرار می داد.

شهادت

شهید بروجردی سرانجام در سحرگاه بیست و چهارم ذی الحجه سال ۱۴۱۸ هجری قمری -که مصادف با شب خاتم بخشی مولی الموحدین امیرالمومنین علیه السلام و شب مباهله می باشد- پس از اقامه نماز جماعت در داخل حرم مطهر و به هنگام بازگشت از آن مکان مقدس که مانند همیشه مؤذن آقا و جمعی از طلاب و فضلا ایشان را همراهی می کردند، پس از ورود به داخل کوچه‌ای که منزل آقا در آن واقع بود، ناگهان از سوی مرد مسلحی مورد تهاجم و رگبار گلوله قرار می گیرند. به گفته شهود، آقا در آن لحظه با فریاد «الله اکبر» در مقابل درب مسجد بر زمین افتاده و همان جا به لقاءالله و دیدار معبود شتافت. پیکر پاک او را بنا به وصیت ایشان که فرموده بود: قبرم را در وادی السلام نزد دو قبر مطهر حضرت هود و حضرت صالح علیهماالسلام تعیین نمایید، در همان نزدیکی به خاک سپردند.

منابع

• سایت اندیشه قم

آرشیو عکس و تصویر

• شهید مرتضی بروجردی (نفر اول از چپ) در جوانی

• شهید مرتضی بروجردی

• شهید مرتضی بروجردی در خانه شخصی

• از راست: شهید مرتضی بروجردی، محمدابراهیم بروجردی و عبدالرضا روحانی قوچانی

• شهید مرتضی بروجردی

• از راست: محمد جعفری اراکی، سید رضی مرعشی، سید علی حسینی سیستانی، شهید سید محمدتقی مرعشی و شهید مرتضی بروجردی

• شهید مرتضی بروجردی

• از راست: اسحاق فیاض، شهید مرتضی بروجردی، سید علی حسینی سیستانی، شهید سید محمدتقی خوئی و جعفر نائینی

• شهید مرتضی بروجردی

• مقبره شهید مرتضی بروجردی در وادی السلام